Nie tylko zysk

Wielokrotnie przeglądając różne strony internetowe firm, sklepów czy fundacji spotykamy się z zakładką CSR. Co w niej można znaleźć??? I co w ogóle ona oznacza???

CSR to skrót od angielskiego Corporate Social Responsibility, które w Polsce najczęściej tłumaczone jest jako społeczna odpowiedzialność biznesu, relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem czy odpowiedzialność przedsiębiorstwa. CSR to niewątpliwie coraz bardziej popularna teoria w Polsce. Stanowi koncepcję mającą na celu podejmowanie działań, które przyczyniają się do pomnażania i ochrony dobrobytu społecznego. Firmy zaangażowane na poważnie w CSR dbają nie tylko o czysty zysk, ale też o dobro, rozwój i bezpieczeństwo swoich pracowników, o czystość środowiska i dobre relacje z konkurencją. Jest to zbiór pewnych zasad etycznych i moralnych, których przestrzeganie wychodzi na dobre całemu społeczeństwu. Tu już nie liczy się MÓJ zysk, ale NASZE wspólne dobro.
Ponad 2/3 polskich menedżerów zna koncepcję odpowiedzialnego biznesu, a dla ponad połowy jest fundamentem przestrzegania norm etycznych w działalności swojej firmy. Coraz większa liczba jednostek zauważa konieczność doskonalenia systemów zarządzania w kierunku kształtowania wzajemnych relacji z takimi grupami jak na przykład klienci.

Za i przeciw…

Warto podkreślić, że jak każda teoria, tak koncepcja CSR ma wielu zwolenników oraz przeciwników. Zagadnienie wzbudza wiele kontrowersji, jak również dyskusji. Sama idea społecznej odpowiedzialności ma mocne uzasadnienie w kontekście biznesowym jak również moralnym. Zwolennicy twierdzą, że siła koncepcji CSR tkwi w sposobie prowadzenia biznesu oraz wizji jego przyszłości. Zwolennicy twierdzą, że koncepcja społecznej odpowiedzialności buduje pozytywne skojarzenia i podejście do przedsiębiorstwa. Wynika to z faktu, że aż 74% Amerykanów wskazuje, że stosowanie praktyk społecznych przez jednostkę ma bezpośredni wpływ na chęć zakupu ich akcji przez klientów. Z kolei 86% inwestorów Europejskich twierdzi, że działania koncepcji CSR mają długookresowe konsekwencje dla wartości rynkowej firmy.

Z kolei przeciwnicy swoje argumenty opierają na trzech płaszczyznach: zagadnienie wolności w kontekście CSR, podmiotowość przedsiębiorstwa do brania na siebie moralnych zobowiązań oraz praktyczny i rzeczywisty wymiar przyjmowania zobowiązań społecznych. Twierdzą oni, że działanie społecznej odpowiedzialności biznesu jest przeciwne dążeniom menedżerów, których priorytetem jest maksymalizacja zysku, a nie "działania charytatywne".

Co prawda w Polsce, szczególnie w mikro i małych przedsiębiorstwach, koncepcja CSR  jest nadal mało popularna, jednak w rzeczywistości nie jest ona nowym zagadnieniem.

Trochę historii…

Trudno jest określić konkretny czas powstania teorii CSR. Jedna z hipotez jej źródło osadza już w starożytności i samego Arystotelesa stawia na jej czele. Już starożytne teksty potępiają lichwę, a w islamie występuje obligatoryjny podatek na rzecz ubogich. W praktyce już u początków chrześcijaństwa kierowano się zagadnieniami techniczno-gospodarczymi, takimi jak bogacenie się, wymiana dóbr, własność prywatna, sprawiedliwa cena i lichwa. Z kolei w średniowieczu wraz z rozwojem mieszczaństwa zaczęła się kreować etyka zachowań gospodarczych. Wtedy też autorytet Kościoła został zastąpiony dążeniem do zaspokojenia własnych interesów jednostki lub dobra publicznego. Kres feudalizmu na rzecz kapitalizmu, a także rewolucje we Francji i Anglii przyniosły kolejne zmiany w myśleniu dotyczącym sfery moralnej, jak również w sposobach gospodarowania zasobami. Przełomowym wydarzeniem było w roku 1953 ukazanie się książki H.R. Bowena „Social Responsibilities of the Businessman”, w której autor wyjaśnia, że jednostka powinna prowadzić działania zgodne z wartościami i celami społecznymi, ze względu na to, że ich poczynania są skierowane do zwykłych ludzi. 

Pojęcie społecznej odpowiedzialności biznesu zyskało znaczną popularność szczególnie w Stanach Zjednoczonych, Japonii i Europie Zachodniej, jednakże dopiero w latach 90, gdy późniejsi laureaci nagrody Nobla: J. Stiglitz, M. Spence, G. Akerlof udowodnili, że maksymalizowanie jedynie zysku przez jednostkę nie zwiększa jej efektywności gospodarczej ani ogólnego dobrobytu społecznego. Dziś coraz więcej instytucji pozarządowych, narodowych, a szczególnie międzynarodowych, angażuje się w promowanie idei społecznie odpowiedzialnego biznesu.

Obszary dotykane przez koncepcję…

Coś dla chcących pogłębić temat jeszcze bardziej…
- Karaś E.: Implementacja koncepcji interesariuszy i społecznej odpowiedzialności biznesu w przedsiębiorstwie. W: Społeczno- prawne wyzwania gospodarki, biznesu i zarządzania. Red: L. Karczewski, H.A. Kretek. Politechnika Opolska, Opole 2016.
- Paliwoda-Matiolańska A.: Odpowiedzialność społeczna w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Wydanie drugie. Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2014.
- Rybak M.: Etyka menedżera- społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2014.
- Śnieżek E.: Raportowanie informacji o społecznej odpowiedzialności biznesu. Studium przypadku Lasów Państwowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.



Monika Filipek